Bir şehrin "bisiklet şehri" olarak kabul edilmesi için yapılması gerekenler nelerdir? Bir şehrin dünya standartlarında bir bisiklet şehri olarak kabul edilebilmesi için birtakım koşullar vardır. Dünyada kent içi ulaşımında bisikletin payı %10'u geçmeyen şehirlere bisiklet şehri denmiyor. Bir şehrin bisiklet şehri olarak kabul edilebilmesi için bu oranın yakalanmış olması gerekir. Ülkemizdeki hiçbir şehir -Konya dâhil- bu şartı yerine getirecek düzeyde değil. Yakın bir tarihte de hiçbir şehrimiz bu aşamaya gelemeyecek. Görünen köy kılavuz istemiyor zira.
Şimdi, Türkiye'nin nesnel koşullarında bir şehrin bisiklet şehri seviyesine ulaşabilmesi için yapılması gerekenler üzerinde konuşacağız. Büyük şehirlerden biri yerine henüz rant alanları gelişmemiş 280 bin nüfuslu bir şehri (Çorum) ele alacağım. Zira rant alanları gelişmiş bir şehirde yenilik yapmaya kalktığınızda çok daha büyük ve güçlü bir çıkar gurubunu karşınıza almak zorunda kalırsınız. Küçük şehirlerde radikal yenilikleri yerleştirmek, şehrin geleneksel sosyolojik koşullarını göz önünde almayı unutmadığınız sürece, büyük şehirlere göre daha kolaydır. Küçük şehirlerdeki yeniliğe aç kitleleri bu bağlamda etkili biçimde yönlendirebilecek yatırımlarla gerekli dönüşümü sağlamak kolaylaşacaktır. Bir şehri, "bisiklet şehri" yapmak için neler gereklidir? Bir göz atalım.
1. https://tr.euronews.com/2020/05/13/dunyanin-bisiklet-dostu-sehirleri-covid-19-pandemi-kentler-kopenhag-ve-amsterdam-istanbul
2. https://www.cyclistmag.com.tr/2020/05/13/dunyanin-bisiklet-dostu-sehirleri/
1. ANTRENÖR KURSLARI
Bisiklet şehri olma iddiasındaki bir şehrin mutlaka ama mutlaka bir bisiklet spor kulübü olmalıdır. Bu bisiklet spor kulübünde gençlerinizi bilimsel antrenman yöntemleri ile yetiştirerek yarışlara hazırlayacak kaliteli ve donanımlı antrenörlere ihtiyacınız vardır. Antrenörünüzün yetenekleri ve donanımları ölçüsünde kaliteli bisikletçiler yetiştirebilirsiniz. Dışarıdan profesyonel bisikletçi ithal etmek gibi bir çılgın projeniz yoksa kuracağınız takımda yarış koşacak profesyonel bisikletçileri de kendiniz yetiştirmek zorundasınız. Kuruluş aşamasındaki bir takımın dışarıdan profesyonel bisikletçi transfer edecek bir bütçeye sahip olabilmesi zaten imkânlar dâhilinde değil. Bu aşamada kendi yarışçınızı kendiniz yetiştireceksiniz. Bu da nitelikli antrenör olmadan mümkün değil maalesef.
Eskiden Çorum'da belediyeye bağlı bir bisiklet takımımız vardı. Bu takım çeşitli sebeplerle kapatıldı. Bu sebeplerin arasında en kuvvetlisi 2. kademe antrenörlük belgesi olan Çorumlu bir antrenör bulamamaktı. İl dışından geliş gidiş yapan antrenörden verim alınamadı. Bu yüzden Çorum'da ikamet eden, yahut çeşitli sebeplerle şehri terk etme ihtimali olmayan kimselere 1. ve 2. kademe antrenörlük belgeleri aldırılmalıdır. Masrafları belediye tarafından karşılanması taahhüt edilirse bisiklet federasyonu Çorum ilinde antrenörlük kursu açacaktır. Türkiye Bisiklet Federasyonu'nun başkanı her açıklamasında bisikletle ilgili her konuda yerel yönetimlere ellerinden gelen destek vereceğini ifade ediyor. Yeter ki yerel yönetimlerden talep gelsin diyor. Birinci ve ikinci kademe antrenörlük kurslarının Çorum'da açılması için derhâl girişimde bulunulmalıdır.
İlk aşamada birinci kademe sonra ikinci kademe antrenörlük belgesi alan 50 kişiye ihtiyacınız olacak. Bunlar öncelikle belediyeye bağlı gençlik merkezlerinde halka ücretsiz bisiklet eğitimi vererek işe başlayacaklar. Bu kurslarda tespit ettikleri başarılı gençleri örgütleyerek bisiklet takımları oluşturacaklar. Çorum'da dar bölge yarışları düzenleyebilmek için dört takım yeterli olacaktır. Bu takımların yarıştığı, her ay düzenli bir biçimde yapılacak yarışlarla Çorum halkının bisiklet sporuna olan ilgisi arttırılacak. Hem de gençlerimiz spora yönlendirilerek içki, sigara ve uyuşturucu bataklığından kurtarılacak. Bir şehirde bisiklet kültürünü yaymak için o şehirde düzenli bisiklet yarışları yapmak en önemli aşamadır. Bu aşamayı yürütecek takımları örgütleyecek donanıma sahip antrenörlere ihtiyacınız olacak. Antrenör olmadan takım olmaz. Yerli antrenörler olmadan bisiklet takımı kalıcı olamaz.
Yetiştireceğiniz bu Çorumlu bisiklet antrenörleri, Halk Eğitim Merkezi'nde yahut okullarda bisiklet eğitimleri verecekler. Çorum'da bisiklete binmeyi bilmeyen kaç kişi var? Biliyor musunuz? Çorum'da her yıl kaç öğrenci mahalle aralarında kendi kendine bisiklet sürmeyi öğrenmeye çalışırken bisiklet kazalarında yaralanıyor? Çorum'da bisiklet sürmeyi bilmeyen kaç ev hanımı var? Ömründe bir kere bile bisiklete binmemiş bu ev hanımlarına bisiklet eğitimi verecek kaç tane Çorumlu kadın bisiklet antrenörümüz var? Antrenörler sadece yarış koşacak takımları örgütlemek için değil geniş halk kitlelerine güvenli bisiklet eğitimi vermek için de gereklidir.
Çorum ilinde bisiklet antrenör kursu açılması için gerekli temaslar Çorum Belediyesi ve Çorum Gençlik ve Spor Müdürlüğü tarafından yapılmalıdır. Bu kurslara Çorum'da ikamet eden kimselerin katılması sağlanmalıdır. Özellikle belediye personelinin bu antrenör belgelerini alması için her türlü ikna yöntemi kullanılmalıdır. Çorum'da ikamet eden öğretmenlerin bisiklet antrenörü olması millî eğitim müdürlüğü tarafından teşvik edilmelidir. Yetiştireceğimiz yerli antrenörlerin başka illere göç etmeyecek kimseler içinden seçilmesi şehrimiz açısından yararlı olur. Çorum'un yetiştirdiği antrenör Çorum'a hizmet eder. Elin antrenöründen bize hayır gelmez. Çorum bisiklet konusunda görev alacak beşeri sermayesini kendi öz kaynaklarını kullanarak yetiştirmelidir.
1. https://bisiklet.gov.tr/Sayfa/Van_1._Kademe_Yardimci_Antrenorluk_Kursu-189.aspx
2. http://www.yenimeram.com.tr/bisiklet-kursu-konyada-yapildi-470067.htm
2. HAKEM KURSLARI
Birincisi maddede açıkladığımız dar bölge yarışlarını düzenleyebilmek için hakeme ihtiyacınız olacak. Bu ihtiyacı karşılamak için yine Çorum'da ikamet eden kimseler arasından seçilecek kimselere bisiklet hakemlik kursları açılmalı, Çorumluların bisiklet sporunda hakemlik belgesi alması teşvik edilmelidir. Çorum'da ikamet eden hakemler, Çorum'da düzenlenecek bisiklet yarışlarında size lâzım olacak. Dışarıdan hakem getirmekle uğraşmak yerine kendi hakemlerinizi kullanacaksınız. Bisiklet yarışlarında kaliteli kalifiye hakem bulmak gerçekten çok ciddi bir meseledir. Bulduğunuz hakemi Çorum'da yapılacak bir bisiklet yarışına gelmeye ikna etmek de ayrı bir mesele zaten. Aynı zamanda yerli hakemler ile düzenleyeceğiniz yarışların maliyeti de düşecek.
Bu kursların da Çorum'da açılabilmesi için gerekli girişimler bir an önce ilgililer tarafından yapılmalıdır. Gerekli fizikî koşulları yerel yönetim sağlarsa bisiklet federasyonu bu talebe de mutlaka olumlu yanıt verecektir. Hakemleriniz olmadan bisiklet yarışları düzenleyemezsiniz. Yarışların neden bu kadar önemli ve gerekli olduğunu ilgili maddede ayrıntılı olarak açıklayacağım. Şimdilik bu kadarı yeterli.
1. https://www.bisiklet.gov.tr/Sayfa/Sivas_Aday_Hakem_Kursu-200.aspx
2. https://bisiklet.gov.tr/Sayfa/Bursa_Ve_Mardin%E2%80%99de_Bisiklet_Aday_Hakem_Kursu_Duzenlendi-80.aspx
3. BİSİKLET AKADEMİSİ
Bunun için iki katlı küçük bir binaya ihtiyacınız olacak. Binanın alt katında 100 kişilik küçük bir konferans salonumuz olmalı. Burada bisikletle ilgili çeşitli eğitimler verilecek. Belli bir program dâhilinde verilecek olan bu bisiklet eğitimleri ile şehrimizdeki bisiklet kültürünün gelişimine katkıda bulunulacak. Alanında uzman bisikletçiler Çorum'a davet edilecek ve bisiklet akademisinde Çorumlulara eğitimler vermeleri sağlanacak. Türkiye'de çok az şehirde bisiklet akademisi var. Çorum, bisiklet akademisini açarsa bu alanda da öncülük eden şehirler arasına adını yazdırmış olacak. Sadece yol ve konaklama ücretine karşılık olarak günübirlik Çorum'a gelip bisiklet eğitimleri verecek bir düzine bisiklet aktivisti tanıyorum. Her ortamda yerel yönetimlerin bisiklet konusundaki ilgisizliğinden yakınıyorlar. Nezaketle davet edersek Çorum Bisiklet Akademisi'nde bisiklet konulu eğitimler vermekten, etkinlikler düzenlemekten büyük zevk alırlar.
Bisiklet Akademisi, Çorum Bisiklet Evi ile birlikte düşünülmeli. Binanın üst katı bisiklet evi olarak tasarlanmalıdır. Çorum Bisiklet Akademisi ve Çorum Bisiklet Evi'ni bütünsel bir yatırım olarak düşünmeliyiz. Birbirini tamamlayan birbirini besleyen yatırımlar oldukları için aynı mekânda yapılıyor olmasında herhangi bir sıkıntı yoktur. Aynı zamanda ikisini tek mekânda toplamış olmak daha ekonomik olacaktır.
1. https://luleburgaz.bel.tr/motosiklet-bisiklet-akademisine-hayran-kaldilar/
2. https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/kirklareli/luleburgaz/turkiyeye-gelen-bisikletcilerin-ilk-duragi-lu-6328203
3. https://bisikletakademisi.net/
4. ÇORUM BİSİKLET EVİ
Bisiklet evi nedir, ne işe yarar? Bisiklet evinin normal bir evden hiçbir farkı yoktur. Tek farkı burada bisiklet turcularının ücretsiz olarak konaklamasına imkân tanımasıdır. Biliyorsunuz, dünya üzerinde milyonlarca tur bisikletçisi var. Asya turuna çıkan da var, dünya turuna çıkan da... Türkiye turu yapan da var. Bunları şehrimize çekebilmek için onların ücretsiz olarak konaklayabileceği bir bisiklet evine sahip olmamız büyük avantaj sağlayacaktır. Siz farkında değilsiniz fakat bu turcular arasında milyonlarca takipçisi olan uluslararası influencerlar var. Bu açıdan bakarsak Çorum Bisiklet Evi, Çorum'un tanıtımında az maliyetli bir reklam kampanyası olarak bile düşünülebilir. Bisiklet evinde ücretsiz konaklayan tur bisikletçileri ile bisiklet akademisinde eğitimler de planlanabilir. Hiçbir şey yapılamasa dahi bu tur bisikletçileri, bisiklet akademisinde, çıktıkları uzun turlarda başlarına gelen ilginç olayları anlatsa yeter. Bisiklet akademisi ve bisiklet evinde yapılan etkinlikler Çorum'un yerel televizyonlarında yayınlanabilir, sosyal medya hesapları üzerinden canlı yayın yapılarak daha geniş bir kitleye ulaşılabilir. Böylece Çorum'da bisiklet kültürünün gelişmesine teorik alanda büyük bir katkı sunulmuş olur.
1. https://www.cyclistmag.com.tr/2020/10/27/istanbul-bisiklet-evi-acildi/
2. https://www.velesbid.org/bisiklet-evi/
3. http://www.arkiv.com.tr/proje/itu-bisiklet-evi/9562
5. YEREL BİSİKLET YARIŞLARI (KRİTERYUM, DAR BÖLGE YOL YARIŞLARI, DAĞ BİSİKLETİ YARIŞLARI, GRAN FONDOLAR, TEMATİK YARIŞLAR)
Bisiklet söz konusu olduğunda sürekli Avrupa'yı örnek gösteriyoruz. Peki Avrupa bu seviyeye nasıl geldi? Biliyor muyuz? Dünyanın en büyük üç bisiklet yarışının üçü de Avrupa'da yapılıyor. Bu yarışlar her sene miyonlarca turisti yarışın yapılacağı o ülkeye taşıyor. Yarış, heyecan ve tutku demek. Yarış olmadan bir şehirdeki bisiklet kültürünü beslemek mümkün değil. Bu yüzden Çorum'da mutlaka ama mutlaka bisiklet yarışları düzenlenmelidir. Özellikle geniş halk kitlelerinin katılabileceği ücretsiz gran fondolar (bisiklet branşındaki halk yarışları) düzenlenmeli. Çorum'da bahar aylarında düzenlenen halk koşusuna Çorumluların gösterdiği yoğun ilgi ortada. Neden bisiklet konusunda da bir halk yarışı düzenlenmesin? Buradan başlanır ve daha sonra profesyonel anlamda yapılacak diğer bisiklet yarışları için organizasyon tecrübesi kazanılır. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu'nun bir etabının Çorum'dan geçmesi için gerekli girişimler yapılabilir. Siz farkında değilsiniz fakat bu yarış yüzlerce ülkede canlı yayınlanıyor. Milyonlarca kişi tarafından da izleniyor.
Türkiye'nin pek çok ilinde 15 Temmuz'da bisiklet yarışları düzenleniyor. Çorum'da niçin düzenlenmesin? Cumhuriyet Bayramı'nda yol bisikleti yarışları yapılıyor. Bayram coşkusunu arttırmak için Çorum'da neden yapılmasın? Türkiye Şampiyonası neden Çorum'da yapılmasın? Bunların hangisini Çorum'a getirmek için bir girişimde bulunduk bu güne kadar? Bisiklet yarışı kültürü olmayan bir şehirde bisiklet kültürünün bir ayağı eksik kalır. Yarış koşulacak ki şehirde bisiklet konusunda bir heyecan ve tutku yaratabilelim. Önünden 65 km/s hızla geçen pelotonu bir kere gören bir çocuk ya da genci bisiklet sporundan uzak tutmak çok zordur. O adrenalini tatmak için ne yapar ne eder bilemem ama mutlaka bir yolunu bulup bisiklet sporuna başlar. Bu heyecana sahip çocuklarımızı ve gençlerimizi işinin ehli Çorumlu bisiklet antrenörleri bilimsel yöntemlerle eğiterek spora kazandıracak. Yarışlar bu açıdan da oldukça önemlidir.
Ayrıca her bisiklet yarışının yarattığı bir ekonomi vardır. Sözgelimi Veloturk tarafından İzmir Çeşme'de düzenlenen gran fondoya ülkemizin her yerinden amatör bisikletçiler gidiyor. Ortalama bir amatör bisikletçinin bu yarışlara giderken yaptığı harcama 2500 lira civarında. Yarış günü Çeşme şehir içinde yaptığı ya da yapacağı harcamalar buna dâhil değil. Yarışmak için bile gitmiş olsanız o yeri şöyle bir gezmeden, yerel tatlarını denemeden, tarihi mekânlarını ziyaret etmeden geri döner misiniz? Gelmişken hepsini araya sıkıştırmak için çaba sarf edersiniz. Son yapılan Çeşme Gran Fondo'da 1000'in üzerinde katılımcı yarıştı. Yarışı izlemek için gelenleri saymıyoruz bile. Bu yarışın bir günde Çeşme'ye bıraktığı parayı Çorumlu turizmciler hesap etsin. Size sadece şunu söyleyeyim. İç Anadolu bölgesinde Ankara dâhil hiçbir ilde düzenli gran fondo yarışı yapılmıyor. Binlerce Ankaralı yol bisikletçisi yıllardır Ankara'da gran fondo yapılmasını istiyor. Kimse düzenlemiyor. Çorum-Ankara arası otomobil ile 3 saat, otobüs ile 4 saat. Samsun'da yüzlerce yol bisikletçisi var yarış koşmayı bekleyen. Samsun, Çorum'a otomobille 2 saat, otobüsle 2.5 saat. Aynı standartlarda bir yarış Çorum'da düzenleniyor olsa bu amatör yarışçılar Çeşme'ye mi gider Çorum'a mı gelir? Para kazanmayı isteyen bir Çorumlu turizmci aranıyor?
1. https://www.cyclistmag.com.tr/2020/01/07/kralice-yaris-gran-fondo-cesme/
2. https://8bar-bikes.com/blog/8bar-crit-2020/
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Red_Hook_Crit
4. https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/15-temmuz-sehitlerini-anma-ulusal-bisiklet-yol-yarisi-/1204482
6. ÇORUM VELODROMU
Türkiye'nin ilk olimpik velodromu Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından bu sene Konya'da yapılacak. Türkiye'de ilk ve tek olacak. Türkiye'nin başka bir yerinde üzerinde yarış düzenlenebilecek kapasitede ikinci bir velodrom yok. Yakın tarihte olacak gibi de görünmüyor. Çorum velodrom yapmayı başarabilirse bu alanda Türkiye'deki ikinci şehir olacak.
Olimpik standartlarda olmasa bile 250 metrelik bir pisti olan yerel bir velodrom inşa edilebilir. Sadece pistinin olimpik standartlarda olması bizim için yeterli olur. Burada sporcu yetiştirebilir, antrenman yaptırabilir, yarış düzenleyebiliriz. İlk etapta üstü kapalı bir pist yapılır. Diğer unsurlar bütçe müsait oldukça zamanla tamamlanarak pist olimpik standartlara kavuşturulur. Üstü kapalı olarak inşa edilecek bu yerel velodromun projesini bisiklet federasyonundan alabilirsiniz. Bir şehirde velodromun olması o şehrin bisiklet sporu konusunda öncülük yapması anlamına gelecektir. Üstü kapalı bir velodrom, kış şartlarında da bisiklet sporunun yapılabilmesini sağlayacaktır. Bu listede en maliyetli iş velodrom. Ama bisiklet alanında en büyük faydayı velodrom sağlayacak. Çorum Velodromu sayesinde yıllardır ciddi bir varlık gösteremediğimiz pist bisikleti branşında ülke olarak hak ettiğimiz yere gelebiliriz.
Velodromda yapılacak pist bisikleti yarışları bisiklet sporuna olan ilgiyi inanılmaz düzeyde arttıracak. Velodrom yarışları tam bir halk şölenidir. 250 metrelik bir pistin etrafında son hızla dönen bisikletçileri izlemek tam bir adrenalin pompasıdır. Velodrom yarışlarını bisikletin Nascar'ı gibi düşünebilirsiniz. Düşmesi, kalkması, kazası boldur. Avrupa Pist Bisikleti Şampiyonası'nı izleyin, Dünya Pist Bisikleti Şampiyonası'nı izleyin, ne demek istediğimi o zaman tam olarak anlayacaksınız. Kışın her hafta sonu düzenlenecek pist bisikleti yarışları ile spor etkinlikleri alanında fakir sayılabilecek bir şehir olan Çorum için mükemmel bir spor etkinliği kazanılmış olacaktır. Hem de Çorum, Türkiye'de velodrom konusunda ilkler arasına adını yazdıracak. Ayrıca bir spor tesisi daha kazanmış olacak.
1. https://www.aa.com.tr/tr/spor/turkiyenin-ilk-olimpik-veledromu-6-ay-icinde-tamamlanacak/2138489
2. https://tr.wikipedia.org/wiki/Veledrom
7. DAĞ BİSİKLETİ PARKURU
Yozgat'ta olup da Çorum'da olmayan tek şeyin hava limanı olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Yozgat'ın bile dağ bisikleti parkuru var, Çorum'un yok! Hatta birkaç yıl önce burada uluslararası dağ bisikleti yarışları düzenlendi. Yozgat Çamlık içindeki bu dağ bisikleti parkurunda dağ bisikletçileri için özel tasarlanmış güvenli bir parkurda antrenman yapma şansınız var. Çorum'da bisiklet kullanıcılarının büyük çoğunluğu dağ bisikleti kullanıyor. Türkiye'nin her yerinde ibre dağ bisikletinden yana ağır basıyor. Ayrıca dağ bisikleti yarışları özel parkurlarda yapılan yarışlar. Çorum'da bir dağ bisikleti yarışı düzenlemek için böyle bir parkura ihtiyacınız olacak. Üstelik maliyeti de çok düşük. Bir kepçe, iki kamyon kereste ile inşa edilebiliyor. Siz yeter ki böyle bir parkur inşa etmek için bir adım atın, Türkiye Bisiklet Federasyonu projesi dâhil her şeyini hazır olarak size veriyor.
1. https://www.haberler.com/dag-bisikleti-yarislari-yozgat-ta-yapildi-7622638-haberi/
2. https://www.ntv.com.tr/galeri/spor/uluslararasi-yozgat-dag-bisikleti-yarismasinda-72-kisi-yaristi,eajxVgwnhUeEsadLEGm6Hg
3. http://bizgi.org/blog/2014/09/dag-bisikletciligi-denemeleri-yozgat-camligi-milli-parki/
8. BMX PARKURU
BMX bisikletler, bisiklet camiasının içinde ayrı bir kültürü temsil ediyor. Yediden yetmişe kadar tutkunları mevcut. Aynı zamanda bisikletle atlayıp zıplamayı seven gençlerin de gözdesi. Çorum'da da bu bisikletlere ilgi duyan gençler var. Şehir merkezinde bu bisiklet türüne uygun bir parkur olmadığı için gençler kaldırımlarda, merdivenlerde, Anıt'ın önündeki alanda atlayıp zıplayıp duruyorlar. Hem kendi sağlıklarını hem de çevredeki yayaların sağlığını tehdit ediyorlar. Şehirde ulaşım açısından erişim kolaylığı olan bir alanda BMX bisikletler için özel olarak tasarlanmış bir atlama zıplama parkuru yapılırsa bu gençlerin kendisini geliştireceği bir alan yaratılmış olur. Hem de çok az bir maliyetle gençler için sportif bir eğlence mekânı yaratılmış olur. Çorum'un caddelerinde, kaldırımlarında atlayıp zıplayıp trafik güvenliğini tehlikeye atacaklarına BMX parkurunda kimsenin başını belaya sokmadan sabahtan akşama kadar atlayıp zıplayıp dururlar.
1. https://www.selcuklu.bel.tr/haberler/guncel-haberler/2568/konya-da-ilk-olacak-bisiklet-parkuru-selcuklu-ya-kazandiriliyor.html
2. https://www.bisiklethaber.com/2012/03/turkiyenin-ilk-bmx-bisiklet-pisti-alanyada/
9. GÜVENLİ BİSİKLET YOLLARI
Bisiklet şehri olma iddiasındaki bir şehirde, şehir içi ulaşımın %10'undan fazlasının bisikletle yapılıyor olması gerekir. Bu rakama ulaşamamış şehirlere dünyada bisiket şehri denmiyor. Mevcut durumda bizim ülkemizde şehir içi ulaşımda bisikletin payı en yüksek olan şehir Konya! Yaklaşık olarak 600 kilometrelik güvenli bisiklet yollarına sahip ve bu yolların tamamının bağlantı noktaları tamamlanmış durumda. Bisiklet yolları toplu ulaşıma da entegre edilmiş. Buna rağmen Konya'da şehir içinde yapılan ulaşımın sadece %5'i bisikletle yapılıyor. Dünya standartlarına göre ülkemize bisiklet konusunda öncülük eden Konya bile bir bisiklet şehri olarak kabul edilemez. Hatta hatta bisiklet yolları tamamlandıktan sonra Konya'da şehir içinde bisiklet kullanımı %2 oranında düştü. Yanlış duymadınız, belediye 600 kilometreye yakın bisiklet yolu yaptı ve bisiklet kullanımı düştü. Demek ki bir şehrin bisiklet şehri olması için bisiklet yolları tek başına işe yaramıyor. Halkınızı bisiklet kullanımı konusunda ikna etmelisiniz. Yeni bisikletçiler kazanmalısınız.
Güvenli bisiklet yolları tek başına hiçbir işe yaramayacak. O bisiklet yollarını kullanacak halkı da eğiterek yetiştirmek zorundasınız. Yukarıda anlattığımız bisiklet eğitimi kursları, bisiklet akademisi, bisiklet evi etkinlikleri, bisiklet yarışları, velodrom, dağ bisikleti parkuru vs bunların hepsi şehirde bisiklet kültürünü yaratmak ve yaymak için ihtiyacımız olan fizikî araçlardır. Çorum'a her gün işine bisikletle gidip gelen 15 bin Hollandalı ithal etmek gibi bir çılgın projeniz yoksa eğer yaptığınız bisiklet yollarını kullanacak kitleyi de Çorumluların içinden çıkarmanız gerekiyor. Bunun için de Çorum halkının yoğun bir kitlesel propaganda ile bisiklet konusunda bilinçlendirilmesi, bisiklete binme konusunda ikna edilmesi ve planlı biçimde eğitilmesi şarttır. Aksi takdirde yaptığınız bisiklet yolları bomboş kalacak. Siz de yaptığınız ve yapacağınız bisiklet yolları yüzünden esnafla ve vatandaşla karşı karşıya geleceksiniz. Konya örneği ortada. Çorum'un nüfusu 280 bine yakın, Çorum'daki bisiklet topluluklarının hepsinin toplam üye sayısı bini geçmiyor. Çorum'a 200 kilometre güvenli bisiklet yolu yapsanız bile bu yolları dolduracak oranda bisikletliniz yok. Matematik yanılmaz.
1. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/dunyada-bisiklet-yolu-en-uzun-ikinci-sehir-konya/1863377
2. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bisiklet-sehri-konyadan-turkiyede-bir-ilk-bisiklet-tramvayi-raylarda-41602739
3. https://www.youtube.com/watch?v=zf8U28H2yRc&t=3428s
10. KAMUSAL ALANLARDA GÜVENLİ BİSİKLET PARK YERLERİ
Evinden şehir merkezine bisikletle gelen bir yurttaşımız bisikletini nereye park edecek? Nereye kilitleyecek? Elektrik direğine mi? Çorum'da Gazi Caddesi'nde işi olan yurttaşlarımızın %10'u işine bisikletle gidip gelmeye kalksa caddede bisiklet kilitlenmemiş direk kalmaz, yayalar düz yolda yürüyemez. Bisiklet şehri olma iddiasındaki bir şehirde yurttaşlarımızın güvenle bisikletlerini park edebilecekleri kamusal alanlar olur. Şehir merkezine bisikletiyle gelen biri bisikletini kilitlemek için direk arıyorsa o şehir bisiklet şehri falan olamaz.
Bisiklet sizin bildiğiniz gibi ucuz bir araç değil. Bin liradan başlayıp 75 bin liraya kadar bisikletler var piyasada. En ucuzunu aldığımızı varsayalım. Bisikletimizi sokaklara park ettiğimizde kolayca çalınabilir bir nesne olan bisikleti art niyetli insanların insafına terk ediyoruz. Teorik olarak bin lirayı sokakta bırakıyoruz. Birisi çalıp gitse bulmanız da imkânsız. Polise gittiğinizde ciddiye alınmıyorsunuz. Bisiklet çalınmış deyip geçiyorlar. Doğru düzgün bir kamera kaydı yoksa elinizde, ayrıca işin peşini bırakmayan bir tipseniz lütfedip sizin bisikletinizin peşine düşülüyor. Çalınan bir bisikletin tekrar bulunabilme oranı fail-i meçhul cinayetlerin çözülme oranlarından düşük. Varın gerisini siz hesap edin. Yaşadığı şehirde bisikletini güvenli bir biçimde park edebileceği kamusal alanlar olmayan bir Çorumlu neden bisiklete binsin? Çorumlu bir liranın kıymetini çok iyi bilir. Bin lirasını da sokağa atmaz. Bisikletini güvenle park edebileceği bir alan olmadan da bisiklet falan almaz.
Güvenlik kamerası ile izlenen bisiklet park yerleri yapılmalı. Ayrıca bu bisiklet park yerlerinin üstü kapalı olmalı. Bir de bisikletlerin kilitleneceği demirler yüksek tutulmalı. Sadece tekerlekten bisikleti kilitlemek güvenli değil. En azından kadronun üst borusuna denk gelecek biçimde uzun ve paslanmaz çelik malzemeden üretilmiş bisiklet park yerleri yapılmalı. Bunların tamamı şehir merkezindeki kamusal alanlara yapılmalı, kolay ulaşılabilir yerlerde olmalı. Pratik olmayan park yerleri boş kalacaktır. Kolay ulaşılabilir olmayan bir bisiklet park yeri tüm şartları karşılıyor olsa bile bisikletliler tarafından kullanılmayacaktır. Bunu da düşünmek gerekir.
11. BİSİKLET TURİZMİ
Bisikletin de turizmi mi olurmuş demeyin! Avrupa ülkeleri bisiklet turizminden her yıl 4 milyar euro kazanıyor. 4 milyarı mevcut euro kuru ile Türk lirasına bir çevirin lütfen. Ne kadar önemli bir sektör olduğunu anlayacaksınız. Bu 4 milyar euroluk bisiklet turizmi pastasının 1 milyon euroluk bir bölümünün her sene Çorum'a aktığını bir hayal ediniz. Bu miktarın 280 bin nüfuslu Çorum'da yaratacağı istihdamı da hayal ediniz. Bisiklet konusunda yapılan her bir euroluk yatırım on euro olarak geri dönüyor. Bisiklet turizmi konusunda inanılmaz bir potansiyele sahip Çorum'un planlı yatırımlarla hak ettiği yere ulaştırılması gerekiyor. Yukarıda madde madde anlattığımız çalışmalar yapılırsa Çorum bir bisiklet şehri olabilir ve bisiklet turizminden de hak ettiği payı alabilir. Nereden başlamak gerektiği konusunda bir fikir verebilmesi amacıyla Marmaris Bisiklet Rotaları Rehberini örnek verebilirim. Var mı Çorum'un böyle bir rehberi? Eurovelo konusunda Çorum'un planı nedir? Bu alanlarda adı bile geçmeyen Çorum nasıl bir bisiklet şehri olabilir?
1. https://www.bisikletizm.com/bisiklet-turizmi-nedir/
2. https://www.cyclistmag.com.tr/2020/01/15/turizmin-yeni-gozbebegi-bisiklet-turizmi/
12. SOSYOLOJİK ALT YAPININ NESNEL TAHLİLİ
Çorum'u bir bisiklet şehri yapabilmek için öncelikle bisiklet konusunda Çorum'un sosyolojik alt yapısının nesnel bir biçimde tahlil edilmesi gerekmektedir. Çorumlunun bisiklet algısını doğru analiz etmeden yapılan bütün ütopik çalışmalar nesnel gerçekliğin sert duvarına kafasını çarpmak zorunda kalacaktır.
Tüm Türkiye'de olduğu gibi Çorum'da da bisiklet bir çocuk oyuncağıdır, karne hediyesidir. Çorumlunun bisiklet algısında "bir ulaşım aracı olarak bisiklet" maalesef yer almamaktadır. Öncelikle bu algıyı değiştirmeye yönelik kültürel faaliyetler yapılarak bir ulaşım aracı olarak bisiklet temalı toplumsal farkındalık projeleri üretilmeli, bu projelere her yaştan her sınıftan Çorumlunun katılması sağlanmalı, kentte bir bisiklet kültürü inşa edilmelidir. Bisikletin bir ulaşım aracı olduğu anlayışını Çorum'da yerleştirmeden Çorum'u bir bisiklet şehri yapabilmek hayal bile değildir.
Çorum'da trafiğe kayıtlı otomobil sayısı her geçen yıl artmaktadır. Ülke genelinde yükselen satın alma gücündeki artış dolayısıyla orta üst ve üst sınıf ailelerin büyük çoğunluğunun iki otomobile sahip olmaya başladığını gözlemliyoruz. 70'li yıllarda bir köyde iki tane otomobil olduğu vakit o köyü zengin kabul ederken bugün köylerimizde bile otomobil sahibi olmayan aile kalmamıştır. Kent merkezindeki otomobil yoğunluğunu ölçmek için Gazi, İnönü, Fatih, İlhan Güler, Bahabey Caddelerindeki trafiği gözlemlemek yeterli olacaktır. Çorum'da otomobil sayısı her geçen gün artarken merkezî caddelerin genişliği aynı kalmaktadır. Bu da ciddi bir otomobil trafiği yaratmaktadır. Bazı saatlerde Anitta'nın önünden İnönü Caddesi'ne giren bir otomobil, Gazi Caddesi'nden Atatürk Anıtı'na ulaşana kadar yarım saat geçmektedir. Buna rağmen Çorumlular otomobillerinden vazgeçmiyor. Öncelikle bu gerçekliği görerek harekete geçmek gerekiyor.
Çorum'da otomobil sahibi olmak bir saygınlık göstergesidir. Dünyanın ve Türkiye'nin her yerinde olduğu gibi Çorum'da da üst segment bir otomobil, SUV yahut jeep sahibi olmak bir saygınlık göstergesidir. Asgari ücretle çalışan ortalama bir Çorumlunun 50 bin lira birikim yaptıktan sonra satın aldığı ilk şey otomobil olmaktadır. Bu sadece Çorum'da böyle değildir, ülke genelinde aynı sosyolojik eğilimin varlığını gözlemliyoruz. Eskiden bir ömür boyu para biriktirdikten sonra ancak emekli ikramiyesi ile otomobil sahibi olabilen toplumsal sınıflara mensup kimseler dahi otomobile koylaca erişebilmektedir.
Çorbis ve bisiklet yolları Çorum'u bisiklet şehri yapma amacına yönelik olumlu yatırımlardır. Ancak toplu taşımaya entegre edilmemiş, bağlantı noktaları tamamlanarak kesintisiz bir hâle getirilmemiş bisiklet yolları hiçbir yarar sağlamayacaktır. Diğer şehirlerdeki bisiklet yolları pratiklerinden bunu öğreniyoruz. Çorbis ise her açıdan ve her bağlamda çok doğru bir yatırımdır. Uygun mevsimlerde her yaştan ve her kesimden Çorumlunun Çorbis sistemini etkin bir biçimde kullandığını gözlemliyoruz. Hafta sonu Çorbis istasyonlarında bisiklet bulmak gerçekten ciddi bir mesele hâline geliyor. Çorum halkı bu tip yeniliklerle açtır. Diğer şehirlere gidip gördüğü pek çok yeniliğin Çorum'da olmamasından da yakınmaktadır. Yazının ilk bölümlerinde yapılmasını gerekli gördüğümüz yatırımların gerçekleştirilmesinin Çorum halkında ciddi bir talep yaratacağını öngörüyoruz.
SONUÇ
Burada sıraladığımız maddeler sadece Çorum'u ilgilendiren maddeler değildir. "Bisiklet şehri" olma iddiasındaki her şehrin yapması gerekenleri sıraladık. Bu yazıda "Çorum" yazan yerleri herhangi bir ilimizin adıyla değiştirin, durum değişmez. Bisiklet şehri olmak isteyen her yerde bunların yapılması gerekir. Umarım bu yazıyla kendi şehrini bir bisiklet şehri yapmayı arzulayan yerel yönetimlere bir nebze olsun yardımcı olabilmişimdir.
